Wonen

Van Ruïne naar Regenbooghuis.

Dit is ons huis. En eerlijk is eerlijk: het heeft bijna twee jaar geduurd voor ik er foto’s van op onze website durfde te zetten. Telkens wachtte ik tot dé perfecte ‘Instagramwaardige’ foto genomen kon worden. Tot ik besefte dat de foto’s van onze woning niet ‘Instagramwaardig’ mogen en kunnen zijn. Want ons huis is waar we wonen en leven, waar al onze vreugde en zorgen, belevenissen en herinneringen zich bij elkaar voegen. En dat geeft soms rommel, hoekjes en kantjes die nog niet afgewerkt zijn, ideeën die hun definitieve vorm nog niet hebben gekregen. Ons huis is een deel van wie wij zijn als mensen, als gezin. Het groeit en evolueert samen met en in en door ons. Het zal pas afgewerkt en klaar zijn wanneer ons leven dat ook is.  

Onze woning is een voormalig pachtershuisje van voor 1850. Toen we haar kochten, was ze in een behoorlijk slechte staat. In een eerste fase hebben we binnenin noodgedwongen alles moeten weghalen. Enkele vloerbalken hebben we kunnen recupereren om er lateien van te maken. Van de nog bruikbare stukken van de spanten, knutselden we in de voortuin met en voor de kinderen een speeltuin. Bakstenen van restjes muur die binnen nog aanwezig waren, kwamen goed van pas om de gevels iets op te hogen. Zo kwam er ruimte vrij voor het isolatiepak. Na veel wikken en wegen, materialen opzoeken en prijzen opvragen en vergelijken, besloten we om in de geest van het huisje opnieuw hout als basismateriaal te nemen en zoveel mogelijk te kiezen voor hernieuwbare of natuurlijke materialen. Omdat de prijsoffertes die we van aannemers kregen nogal onhaalbaar uitvielen, besloten we om zelf aan de slag te gaan.

We zijn begonnen met het uitdiepen van de bestaande muren, halve meter per halve meter, en ze van een beperkte fundering te voorzien. Dit was zeker voldoende om de oude muren stabiel te maken, maar niet om het gewicht van een modern geïsoleerd dak te dragen. Binnen de perimeter van de oude muren kwam er een sleuffundering. Uit ecologische overwegingen wilden we geen betonplaat, onder het motto ‘beton omdat het nodig is, niet omdat het gemakkelijk is’. Daarop monteerden we met houtskeletbouw binnen de bestaande muren een nieuwe dragende schil. Als vloerisolatie kozen we voor glasschuimgranulaat onder en tussen de fundering en voor vlasisolatie in de houtstructuur. In plaats van een traditionele chape werkten we met een isolatiechape met fijner glasschuimgranulaat, gebonden met witte cement. Van een fijne buurman kregen we oude dakpannen. Op de licht hellende daken plaatsten we EPDM in afwachting van het groendak dat er zou komen.

De opbouw en indeling hebben we, waar mogelijk, bewaard. Er zijn opnieuw spanten waar er spanten waren, oude staldeuren die tot raam dicht waren gemetst werden terug open gemaakt, de oorspronkelijke zonering werd door nauwkeurige plaatsing van de houten kolommen behouden en het niveauverschil dat in het oorspronkelijke huisje aanwezig was, werd uitgebreid. Daarbinnen speelt zich intussen ons eigen programma af.

Het opzet van het huis is driedelig. In de eerste plaats moet het door ons ervaren worden als een veilig warm nest. Wij houden van huiselijkheid en gezelligheid, warme kleuren, natuurlijke materialen. Door de gekromde wand die ook door de twee slaapkamers vloeit, het hoogteverschil met de keuken en de halfopen draaitrap, voelt onze centrale zitruimte als het nest dat we zochten. Alles in ons huis is door ons op maat gemaakt. Enkel onze ramen en deuren werden door een schrijnwerker geplaatst. Voor de leemkachel kregen we hulp van Joris, de professionele leemkachelbouwer van Warmte Op Maat. Alle materialen zijn zoveel mogelijk van natuurlijke oorsprong, of overschotten en recuperatie: hout voor wanden en meubels (zelf gemaakt of tweedehands), opgekochte overschotjes van handgemaakte cementtegels, tadelakt voor het zelf gemaakte bad, leem voor wanden, de leemkachel en de keukentoog, en takken als handvaten of lichtarmaturen.

Een tweede aandachtspunt is het optimale gebruik van de ruimte. Ik kocht de woning als alleenstaande moeder met twee dochters en een oude kater. Ze had een woonoppervlakte van ongeveer 70m², wat we door gebruik van de niveauverschillen hebben kunnen vergroten naar ongeveer 110m² woonoppervlakte. Intussen wonen we er met zijn zessen (2 volwassenen, 3 kinderen en een stevig stukje hond) en zijn er nog plannen voor uitbreiding. Elke kubieke centimeter ruimte moet dus wel optimaal benut worden. Ook daarin schiet onze gekromde muur ons te hulp door extra ruimte te geven als boekenkast. De ruimtes liggen zo geschakeld dat er geen aparte passageruimte is: alle passage is ook opslag of gebruiksruimte. Bij ons is er geen riante hal of lange gang. Boven zijn de bureaus van de kinderen het verlengde van de traphal. Een traphal waarvan de bovenkant naar believen open en dicht geschoven kan worden zodat de bovenverdieping als één grote of als twee kleinere slaapkamers gebruikt kan worden. Omdat traditionele deuren behoorlijk veel plaats innemen, en we ze weinig inspirerend vinden, hebben we er in ons huis geen. Waar nodig is er een schuifdeur of een meer onzichtbare oplossing in de vorm van een kast. Elke plekje dat als bergruimte kon worden ingericht, wordt ook gebruikt. Vele kleintje maken één groot, en intussen heeft de praktijk uitgewezen dat we met zijn allen prima in ons huisje passen.

Onze derde prioriteit bij het ontwerpen van ons huis is het vorm geven aan de manier waarop ons huis zich tot zijn omgeving verhoudt. Wij willen dat ons huis niet enkel voor ons, maar ook voor de natuurlijke omgeving waarin het zich bevindt, een meerwaarde is. Naast het rietveld en de groendaken, hebben we een hele hoop plannen om dit te realiseren. Momenteel zijn we echter nog grondig bezig aan het bouwgedeelte. Onze visie t.a.v. onder meer recuperatiematerialen, is immers verder uitgekristalliseerd. Zo is het plots heel evident om de wooncontainers waarin we tijdens het bouwen hebben gewoond, te ontmantelen en binnen het ontwerp van de buitenkeuken, vlinderserre en circus/turntuin een plekje te geven. Dit ontwerp is nog in de planningsfase. Je kan de maquette al bekijken bij de foto's.

Meer lezen? Het volledige verhaal van hoe we van een vervallen pachtershuisje onze eerste woonbiotoop maken, vind je terug bij 'Verhalen'.